BIBB Logo
Oferta Federalny Instytut Kształcenia Zawodowego

Glosariusz

Ważne słowa i pojęcia specjalistyczne na temat uznawania kwalifikacji zawodowych wyjaśnione zrozumiale i prostym językiem.

Filtruj alfabetycznie
A
Akt małżeństwa

Także: akt ślubu

Oficjalny dokument dotyczący istnienia lub zakończenia małżeństwa. Akt małżeństwa otrzymuje się w Urzędzie Stanu Cywilnego bezpośrednio po zawarciu związku małżeńskiego. Można także złożyć wniosek o jego wydanie w późniejszym czasie.

Analiza kwalifikacji

Analiza kwalifikacji jest szczególną formą potwierdzenia kwalifikacji zawodowych. To potwierdzenie odbywa na następujących zasadach:

•    Osoba złożyła wniosek o uznanie jej kwalifikacji zawodowych.
•    Osoba ta chce pracować w zawodzie wymagającym określonego szkolenia lub jako mistrz rzemiosła.
•    Osoba ta nie jest w stanie przedstawić istotnych dokumentów nie z własnej winy.
•    Właściwy organ ma wątpliwości co do autentyczności przedłożonych dokumentów.

W analizie kwalifikacji potwierdza się w sposób praktyczny wiedzę i umiejętności zawodowe. Na przykład na podstawie próbki pracy, fachowej rozmowy lub pracy w firmie na okres próbny.

Osoba nie może być sama winna utraty swoich dokumentów. Właściwy organ może zażądać, aby dana osoba złożyła w tym celu przysięgę. Analiza kwalifikacji umocowana jest w Ustawie o stwierdzaniu zagranicznych kwalifikacji zawodowych (BQFG) oraz w Ustawie o rzemiośle (HwO).

Najczęściej zadawane pytania - Analiza kwalifikacji

Automatyczne uznanie kwalifikacji zawodowych

Dla niektórych zawodów regulowanych w Unii Europejskiej (UE) obowiązuje automatyczne uznanie kwalifikacji zawodowych. Automatyczne uznanie dotyczy lekarzy oraz stomatologów, przy czym obowiązuje również specjalistyczne kształcenie ustawiczne. Ponadto istnieje automatyczne uznanie dla lekarzy weterynarii, farmaceutów, pielęgniarek, położnych oraz architektów.

Te zawody posiadają jednolite standardy kształcenia zawodowego w całej UE. Zawody te są wymienione w załączniku do EU-Dyrektywy UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (2005/36/WE). 

Również w celu automatycznego uznania należy złożyć wniosek we właściwym urzędzie. W postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji nie podejmuje się jednak indywidualnego badania równoważności.

B
Badanie równoważności

Także: Gleichwertigkeitsprüfung

postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji właściwy organ w Niemczech sprawdza, czy kwalifikacje zawodowe osoby są równoważne z porównywalnym zawodem niemieckim. Dlatego badanie to nazywane jest badaniem równoważności. Właściwy organ wymaga do badania świadectw i dokumentów, które informują o treści i czasie trwania kwalifikacji zawodowych.

Ważne jest przy tym również doświadczenie zawodowe w danym zawodzie. 

Badanie umiejętności

Także: badanie braków

Badanie umiejętności jest formą środka wyrównawczego dla obywateli państw UE/EOG/Szwajcarii.
Jeżeli w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji w zawodzie regulowanym stwierdzono istotne różnice między kwalifikacjami zawodowymi osoby a porównywalnym zawodem  niemieckim, można skorzystać z badania umiejętności. Badanie umiejętności odnosi się przy tym tylko do tych treści, które warunkują wykonywanie danego zawodu w Niemczech, a które nie zostały udokumentowane w dokumentach. Badanie umiejętności uwzględnia posiadane już kwalifikacje zawodowe.

C
Certificate of Good Standing

Także:
Erworbene Rechte
Zuverlässigkeitsnachweis
Unbedenklichkeitsbescheinigung
Letter of Good Standing
Unbescholtenheit

Certyfikat dobrej reputacji jest ważnym dokumentem dla uznania kwalifikacji w wielu zawodach regulowanych. Na przykład w przypadku uznania w zawodzie medycznym. Dzięki certyfikatowi dobrej reputacji, osoba udowadnia swoją osobistą przydatność . Dokument zaświadcza, że:

  • Wnioskodawca może pracować w swoim zawodzie w innym
    kraju bez ograniczeń.
  • Nie prowadzi się żadnego postępowania karnego przeciwko tej
    osobie.
  • Nie istnieją żadne środki karne ani dyscyplinarne wobec danej
    osoby.

Certyfikat dobrej reputacji wydawany jest w kraju, w którym wnioskodawca ostatnio pracował.

Certyfikat językowy

Także: Sprachdiplom, Sprachtest, Sprachnachweis, Deutschzertifikat

Dla wielu zawodów regulowanych wymagany jest dowód znajomości języka niemieckiego. Dowodem tym jest tzw. certyfikat językowy lub dyplom językowy. Dana osoba otrzymuje certyfikat językowy lub dyplom językowy, gdy pomyślnie zda test językowy. Certyfikat językowy poświadcza poziom znajomości języka niemieckiego. Poziom ten oparty jest na Europejskim systemie opisu kształcenia językowego (ESOKJ). Istnieją różne poziomy językowe. Każdy zawód wymaga pewnego poziomu umiejętności językowych. Właściwy organ udziela
informacji na temat poziomu znajomości języka i certyfikatu językowego wymaganego dla danego zawodu.

Certyfikaty językowe dla języka niemieckiego to np.

Certyfikat zawodowy

Także: Zulassungsurkunde, Erlaubnisurkunde

Certyfikat zawodowy potwierdza, że dana osoba może wykonywać określony zawód. Jest to pisemny dokument, wystawiany głównie dla z zawodów regulowanych . Certyfikat zawodowy zawiera tytuł zawodowy,nazwisko osoby, która może wykonywać dany zawód oraz inne dane, takie jak miejsce i data.

Certyfikat zawodowy to na przykład zezwolenie na używanie tytułu zawodowegodokument poświadczający prawo do wykonywania zawoduprawo do wykonywania zawodu lub uznanie przez państwo.

Czasami w trakcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji należy również przedstawić certyfikat zawodowy. 

Certyfikat zgodności

Także: EU-Konformitätsbescheinigung

Certyfikat zgodności jest oficjalnym dokumentem Unii Europejskiej (UE). Certyfikat zgodności potwierdza ukończenie kształcenia zgodnie z minimalnymi standardami UE. Nazywa się to wówczas zgodnością kształcenia. W ramach uznawania kwalifikacji zawodowych wymagany jest certyfikat zgodności, jeżeli kwalifikacje zawodowe, które mają zostać uznane, pochodzą z okresu przed
przystąpieniem danego kraju kształcenia do UE. Certyfikat zgodności wydawany jest dla automatycznym uznawaniem.

Częściowy dostęp do zawodu

Także: Partieller Berufszugang

Zagraniczne kwalifikacje zawodowe mogą znacznie różnić się od niemieckich kwalifikacji zawodowych. Uznanie nie jest wówczas
możliwe. Czasami jednak właściwy organ może zezwolić na tzw. częściowy dostęp do zawodu . Osoba z częściowym dostępem do
zawodu może pracować w Niemczech. Dla pracy z częściowym dostępem do zawodu mają zastosowanie następujące warunki:

Zezwolenia na częściowy dostęp do zawodu udziela  właściwy organ. W tym celu należy wcześniej złożyć wniosek. Z tym zezwoleniem osoba może pracować w Niemczech. Osoba ta może jednak wykonywać tylko niektóre czynności. Osoba ta musi również posiadać tytuł zawodowy kraju wykształcenia.

D
Decyzja
Decyzja o opłatach

Oficjalne pismo otrzymywane z urzędu w celu uiszczenia określonej opłaty.

Decyzja w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych

Także:
decyzja o równoważności,
decyzja,
decyzja o równoważności,
decyzja o stwierdzeniu równoważności,
czy też zaświadczenie o uznaniu kwalifikacji 

Decyzja w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych jest prawnie wiążącym pismem, w którym właściwy organ informuje Państwa o wyniku postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych.

W przypadku pełnego uznania decyzją o uznaniu może być również prawo do wykonywania zawodu lub pozwolenie na wykonywanie zawodu , pozwolenie na posługiwanie się tytułem zawodowym lub zaświadczenie o uznaniu kwalifikacji przez państwo.

Dokument potwierdzający kwalifikacje

Niemiecki: Befähigungsnachweis

Także: świadectwem kwalifikacji [Sachkundenachweis]

Dla niektórych rodzajów działalności samodzielnej i działalności gospodarczej ważne jest, co następuje: osoba ta musi posiadać wiedzę specjalistyczną lub zdolność do wykonywania określonych czynności. Musi ona przedstawić pisemny dowód swojej wiedzy fachowej lub kompetencji. Dopiero wtedy osoba ta otrzymuje pozwolenie na wykonywanie określonych czynności w zawodzie. Dokument z tym pozwoleniem nazywany jest dokumentem potwierdzającym kwalifikacje lub świadectwem kwalifikacji

Dla uzyskania dokumentu potwierdzającego kwalifikacje istnieje specjalne szkolenie teoretyczne i praktyczne. Często zdarza się również egzamin (np. egzamin z wiedzy specjalistycznej). Następnie osoba otrzymuje dokument potwierdzający kwalifikacje lub świadectwo kwalifikacji jako oficjalny dokument. W przypadku niektórych czynności osoba ta musi również udowodnić, że jest zdrowotnym lub osobistym. Dotyczy to na przykład strażniczki, agenta ubezpieczeniowego lub instruktorki nauki jazdy.

Dana osoba mogła również nabyć wiedzę fachową w swoim zawodzie. Wówczas wykształcenie zawodowe liczy się tak samo jak dokument potwierdzający kwalifikacje lub świadectwo kwalifikacji.Jest to możliwe również w przypadku posiadania zagranicznych kwalifikacji zawodowych.  Właściwy organ sprawdzi, czy zagraniczne kwalifikacje zawodowe zostaną uznane do celów wydania dokumentu potwierdzającego kwalifikacje lub świadectwa kwalifikacji.

Dokument potwierdzający wykształcenie

Także: Ausbildungsnachweis

Dyplomy, świadectwa egzaminacyjne i inne dokumenty oraz dowody, które dokumentują kwalifikacje zawodowe sądokumentami potwierdzającymi wykształcenie. Dokumenty potwierdzające wykształcenie muszą być wydane przez organ kraju, w którym uzyskano e kwalifikacje zawodowe.

Doradztwo lokalizacyjne, nota lokalizacyjna

Niemiecki:  Standortberatung, StandortvermerkTakże: Nota doradztwa lokalizacyjnego [Standortberatungsvermerk], 
Nota doradcza [Beratungsvermerk], 
Dowód lokalizacji [Standortnachweis], 
Dowód doradztwa  [Beratungsnachweis]

Specjaliści za granicą mogą uzyskać poradę, gdzie są potrzebni w Niemczech. Centralne Biuro Obsługi ds. Uznawalności kwalifikacji zawodowych prowadzi doradztwo lokalizacyjne. Pomaga znaleźć odpowiednie miejsce pracy (miasto lub kraj związkowy), a tym samym właściwy organ do przeprowadzenia postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych. Treść i wynik doradztwa dokumentowane są w nocie lokalizacyjnej. Nota lokalizacyjna potwierdza właściwemu organowi, że dana osoba chce pracować w wymienionym kraju związkowym.

Nota lokalizacyjna nie jest obowiązkowa przy składaniu wniosku o uznanie, ale jest bardzo pomocna:

  • Jeśli osoba pochodzi z kraju trzeciego.
  • Jeśli osoba nie znalazła jeszcze pracodawcy w Niemczech

Uwaga: Osoby z krajów trzecich mogą również w inny sposób udokumentować, że chcą pracować w Niemczech. W tym celu przejdź do strony „Dokumenty do wniosku”.

Dokumenty do złożenia wniosku
ZSBA

Doskonalenie, zawodowe

Także: kształcenie doskonalące

Celem doskonalenia jest utrzymanie, dostosowanie lub poszerzenie sprawności, wiedzy i umiejętności nabytych podczas kształcenia zawodowego . Umożliwia to rozwój zawodowy. Doskonalenie zawodowe reguluje niemiecka Ustawa o kształceniu zawodowym (BBiG) lub niemiecka Ustawa o rzemiośle (HwO). Treści, cele, wymagania i procedury oraz wymagania egzaminacyjne określają właściwe organy, które również powołują komisje egzaminacyjne. Pomyślne uczestnictwo w doskonaleniu prowadzi do uzyskania dyplomu doskonalenia zawodowego.

Doskonalenie zawodowe w Niemczech opiera się zazwyczaj kształceniu zawodowym. Dostęp jest jednak również
możliwy dzięki odpowiedniemu doświadczeniu zawodowemu.

Dostęp do rynku pracy

Wymogi prawne lub zawodowe na niemieckim rynku pracy. 

Dostęp do rynku pracy reguluje Ustawa o pobycie (AufenthG). Dla obywateli państw UE/EOG i Szwajcarii obowiązują inne zasady niż dla osób z z państw trzecich. Obywatele państw UE/EOG i Szwajcarii korzystają ze Aufenthaltstitel i Niederlassungsfreiheit.

Dotacja na sfinansowanie uznania kwalifikacji zawodowych

Niemiecki: Anerkennungszuschuss
Również: Anerkennungszuschuss des Bundes, „Zuschuss“

Dotacja na sfinansowanie uznania kwalifikacji zawodowych to wsparcie finansowe dla postępowań w celu uznania zagranicznych kwalifikacji zawodowych lub ukończenia studiów wyższych.

Wsparcie finansowe

Dualne kształcenie zawodowe

Niemiecki: Duale Berufsausbildung
Także: system dualny

patrz kształcenie zawodowe
 

Dyplom doskonalenia zawodowego

Dyplom doskonalenia zawodowego to dyplom przyznawany po pomyślnym zakończeniu doskonalenia zawodowego.
Dyplom doskonalenia zawodowego potwierdza kwalifikacje zawodowe., które są porównywalne z poziomem kompetencji licencjatu akademickiego lub nawet tytułu mistrzowskiego.

Dyplomami doskonalenia zawodowego są różnorodne tytuły mistrzowskie , np. mistrz rzemieślniczy, mistrz przemysłowy lub mistrz rolnictwa, poza tym doradca specjalistyczny, specjaliści, specjaliści ds. handlu, ekonomii.
 

Dyplom kształcenia ustawicznego

Dyplom kształcenia ustawicznego potwierdza kwalifikacje zawodowe. Osoba uzyskuje dyplom kształcenia ustawicznego, jeżeli pomyślnie ukończy formalny kurs kształcenia zawodowego. Osoba ta musi również zdać państwowy lub uznawany przez państwo egzamin końcowy. 
Dyplom kształcenia ustawicznego po ukończeniu kształcenia doskonalącego to na przykład mistrz i specjalista.

Oba te dyplomy kształcenia ustawicznego są uregulowane w Ustawie o rzemiośle (HwO) i Ustawie o kształceniu zawodowym (BBiG).

Kształcenie ustawiczne odbywa się również w szkołach zawodowych. Szkoły zawodowe są regulowane przez kraje związkowe. Obejmuje to na przykład certyfikowanego przez państwo ekonomistę i certyfikowanego przez państwo technika.

Istnieje również specjalne kształcenie ustawiczne dla niektórych specjalności akademickich zawodów medycznych. Na przykład dla lekarzy specjalistów i farmaceutów. Właściwa izba reguluje to kształcenie w tzw. regulaminie dokształcania.

Dyplom zawodowy

Udokumentowane zakończenie kształcenia zawodowego. Dyplom zawodowy uzyskuje się składając pomyślnie egzamin państwowy lub egzamin uznawany przez państwo.

Dyrektywa UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych

Także: EU-Berufsanerkennungsrichtlinie

Dyrektywa UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych nosi oficjalnie nazwę „Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. “Dyrektywa UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych ma zastosowanie do zawodów regulowanych i określa kryteria i zasady proceduralne stosowane przez państwa członkowskie UE w odniesieniu do wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w państwach członkowskich UE.
Jako kryterium oceny równoważności kwalifikacji zawodowych dyrektywa wprowadza pojęcie istotnych różnic . Dyrektywa przewiduje, że właściwy organ musi wziąć pod uwagę doświadczenie zawodowe osoby w danym zawodzie i że może to zrekompensować w znacznym stopniu istotne różnice jej kwalifikacji zawodowych w stosunku do porównywalnego zawodu niemieckiego. Jeżeli nadal
występować będą istotne różnice , można je zrekompensować środkami wyrównawczymi.

Dyrektywa weszła w życie 15 października 2005 r. i została zmieniona Dyrektywą 2013/55/UE.

Działalność gospodarcza

Działalność gospodarcza jest działalnością prowadzoną samodzielnie i na własną odpowiedzialność. Na przykład: prowadzenie restauracji, sklepu lub zakładu rzemieślniczego. Osoba prowadząca działalność gospodarczą nie ma pracodawcy.

Działalność gospodarcza musi być zarejestrowana. Rejestracja działalności gospodarczej musi być dokonana przed otwarciem działalności.

W Niemczech istnieje wolność prowadzenia działalności gospodarczej. Każda osoba może prowadzić działalność gospodarczą. Jednakże w przypadku niektórych zawodów wymagane jest specjalne zezwolenie, licencja lub świadectwo kwalifikacji aby można było je wykonywać samodzielnie. W niektórych przypadkach działalność gospodarcza podlega również specjalnemu nadzorowi. Taka działalność gospodarczą nazywana jest również działalnością gospodarczą regulowaną. Dotyczy to na przykład usługi ochroniarskich, brokerów ubezpieczeniowych i usług opiekuńczych. Dla działalności gospodarczej w zawodach rzemieślniczych istnieją odrębne przepisy.

Wiele rodzajów działalności gospodarczej jest regulowanych przez ustawę o prowadzeniu działalności gospodarczej. Ważne jest zapoznanie się z przepisami przed otwarciem działalności gospodarczej. Stosowne informacje dostępne są w biurze ewidencji działalności gospodarczej i urzędzie skarbowym. Wiele działalności gospodarczych wymaga również uznania zagranicznych kwalifikacji zawodowych.

Istnieją działalności samodzielne, która nie są działalnością gospodarczą. Są to tzw. wolne zawody, np. adwokaci, artyści i naukowcy.

Zawody związane z rolnictwem, leśnictwem i rybołówstwem również nie są działalnością gospodarczą. Do tych zawodów mają zastosowanie inne przepisy. 

Niemiecki ustawa o prowadzeniu działalności gospodarcze

 

Działalność zarobkowa

Praca w celu uzyskania korzyści ekonomicznych. Działalność zarobkową wykonują np. robotnicy, pracownicy umysłowi, samozatrudnieni, osoby wykonujące wolny zawód, pracownicy tymczasowi.

E
Egzamin sprawdzający poziom wiedzy

Egzamin sprawdzający poziom wiedzy jest potencjalnym środkiem wyrównawczym dla osób z państw trzecich. Jeżeli w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacjizawodzie regulowanym stwierdzono istotne różnice między kwalifikacjami zawodowymi osoby a porównywalnym zawodem  niemieckim, można złożyć egzamin sprawdzający poziom wiedzy. Egzamin sprawdzający poziom wiedzy
przeprowadza właściwy organ . Egzamin sprawdzający poziom wiedzy odwołuje się do treści niemieckiego państwowego egzaminu dyplomowego. Nie oznacza to, że egzamin odpowiada zakresowi egzaminu państwowego. Może jednak zweryfikować całą treść egzaminu dyplomowego.

Egzamin z języka specjalistycznego

Po niemiecku: Fachsprachenprüfung, Fachsprachprüfung
Także: Egzamin z języka fachowego

Osoby ubiegające się o uznanie w jednym z zawodów związanych ze służbą zdrowia, takim jak lekarz, farmaceuta lub fizjoterapeuta, muszą również udokumentować znajomość języka niemieckiego związaną z daną specjalnością. Znajomość języka niemieckiego specjalistycznego oznacza, że: Posiadasz wystarczającą znajomość języka niemieckiego, również w zakresie medycznym.

Egzamin z języka specjalistycznego jest egzaminem ustnym i pisemnym. Zazwyczaj zawiera on rozmowę pacjenta z lekarzem. Osoba, która zda egzamin z języka specjalistycznego, otrzymuje certyfikat języka specjalistycznego. Istnieją różne poziomy językowe. Poziomy języka specjalistycznego zależą od zawodu.

Na egzamin z języka specjalistycznego nie trzeba się zgłaszać. Osoby, które muszą przystąpić do egzaminu z języka specjalistycznego zostaną o tym poinformowane przez właściwy organ.

Egzamin z języka specjalistycznego jest płatny.

Czasami egzamin z języka specjalistycznego nie jest konieczny: 

  • Biegle posługujesz się językiem niemieckim. Jest to określane przez właściwy organ.
  • Dyplom zawodowy pochodzi z uczelni niemieckojęzycznej.
  • Dyplom zawodowy pochodzi ze szkoły niemieckojęzycznej po co najmniej 10 latach kształcenia.
  • Kształcenie zawodowe trwało co najmniej 3 lata i było prowadzone w języku niemieckim..
Egzamin zewnętrzny

zawodach wymagających szkolenia dualnego obowiązuje egzamin zewnętrzny. Dzięki egzaminowi zewnętrznemu można bez ukończenia odpowiedniego kształcenia zawodowego  wziąć udział w regularnym egzaminie przewidzianym dla zawodu wymagającego określonego kształcenia . Warunkiem tego jest, aby uczestnik przepracował co najmniej 1,5-ktotność praktycznego czasu szkolenia w danym zawodzie. Po zdaniu egzaminu otrzymuje się odpowiedni niemiecki dyplom zawodowy.

Europejska legitymacja zawodowa (ELZ)

Europejska legitymacja zawodowa (ELZ) to elektroniczna procedura uznawania kwalifikacji zawodowych w innym kraju Unii Europejskiej (UE).

ELZ dostępna jest obecnie dla następujących zawodów:

  • Farmaceuta
  • Pielęgniarka i pielęgniarz
  • Fizjoterapeuta
  • Przewodnik górski
  • Pośrednik handlu nieruchomościami

Szczegółowe informacje na temat ELZ
Your Europe: Europejska legitymacja zawodowa – EPC

 

Europejski System Opisu Kształcenia Językowego, (ESOKJ)

Europejski System Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ) jest zaleceniem Rady Europy w sprawie umiejętności językowych w języku obcym. ESOKJ dzieli znajomość języka obcego na różne poziomy kompetencji i umiejętności językowych. Dzięki temu łatwiej jest porównać znajomość języka. ESOKJ służy również jako punkt odniesienia dla nabywania umiejętności językowych.

Europejski System Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ) 
Siatka samooceny Europass

I
IMI (System Wymiany Informacji na Rynku Wewnętrznym)

Abbr: IMI (Internal Market Informationssystem)

MI jest wewnątrzrynkowym systemem informacji Unii Europejskiej (UE). IMI jest siecią opartą na technologii informatycznej, która łączy instytucje publiczne na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Istotne różnice

Jeżeli w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji nie dokonano pełnego uznania, to decyzja w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych  zawiera wymienione w punktach różnice w treści i czasie trwania pomiędzy kwalifikacjami zawodowymi danej osoby a porównywalnym zawodem niemieckim. Różnice te nazywane są "istotnymi różnicami"

Izby

Niemiecki: Kammer

Izby są stowarzyszeniami zawodowymi. Przeważnie mają charakter publiczno-prawny i są zorganizowane zgodnie z prawem krajów związkowych. Izby reprezentują interesy swoich członków i wykonują zadania państwowe. Izby udzielają np.t zezwoleń na wykonywanie zawodu i mają wpływ na kształcenie i wytyczne egzaminacyjne. Izby mogą również być właściwymi organami do uznawania kwalifikacji 
zawodowych
. Izby rzemieślnicze (HWK) są właściwe dla zawodów rzemieślniczych. Izby handlowo-przemysłowe (IHK) są właściwe dla zawodów handlowych, przemysłowotechnicznych i działalności gospodarczych. Za zawody rolnicze, leśne i gospodarstwa domowego odpowiadają ministerstwo rolnictwa lub izby rolnicze.

K
Karta możliwości

Niemiecki: Chancenkarte

Z kartą możliwości osoby z krajów trzecich mogą wjechać do Niemiec w poszukiwaniu pracy. Jako specjalista z pełnym uznaniem otrzymasz kartę możliwości bez żadnych dalszych wymagań. Również częściowe uznanie daje korzyści w przypadku karty możliwości.

Wjazd w celu poszukiwania miejsca pracy

Koszty postępowania

Koszty postępowania to opłaty pobierane przez właściwy organ za postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji, które należy uiścić.

Możliwe jest, że oprócz kosztów postępowania powstaną dodatkowe koszty, np. za tłumaczenia, poświadczenia dokumentów. Informacje o możliwości wsparcia finansowego można znaleźć na stronie "Możliwości finansowania".

Kraj uzyskania kwalifikacji zawodowych

Także:  państwo uzyskania kwalifikacji zawodowych

Kraj, w którym wydano świadectwo ukończenia szkoły dla kwalifikacji zawodowych.

Kształcenie ustawiczne

Trening i poszerzanie własnych umiejętności i wiedzy po uzyskaniu wykształcenia. Istnieją następujące formy kształcenia ustawicznego wykształcenia. Istnieją następujące formy kształcenia ustawicznego:

  • Kształcenie ustawiczne zawodowe
  • Kształcenie ustawiczne ogólne
  • Kształcenie ustawiczne polityczne
  • ształcenie ustawiczne w szkołach wyższych (również: kształcenie ustawiczne naukowe)

Kształcenie ustawiczne zawodowe obejmuje kursy pogłębiające i uzupełniające wiedzę zawodową. Uczenie się w ramach ustawicznego kształcenia zawodowego ma charakter formalny, poza formalny lub nieformalny.

Terminy „doskonalenie zawodowe" i „kształcenie ustawiczne" są często używane synonimicznie w kontekście zawodowym. W praktyce rozróżnia się następujące rodzaje ustawicznego kształcenia zawodowego:

  • Przekwalifikowanie
  • Kształcenie doskonalące (np. kursy mistrzowskie)
  • Dokształcanie wyrównawcze

Po zakończeniu kształcenia konieczne może być przystąpienie do egzaminu. Po zakończeniu kształcenia otrzymuje się z reguły dowód uczestnictwa lub zdania egzaminu. Dowody te nazywane są np. zaświadczeniem o uczestnictwie, certyfikatem lub świadectwem.

Dowody te pomagają w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji. Wynika to z faktu, że często umożliwia to wyrównanie istotnych różnic między zagranicznymi kwalifikacjami zawodowymi a niemieckim zawodem porównywalnym.

Kształcenie w zawodzie

Kształcenie w zawodzie oznacza ogół różnych środków lub procesów w celu kształcenia zawodowego oraz kształcenieustawiczne w zawodzie. Kształcenie w zawodzie jest częścią publicznego niemieckiego systemu edukacji.

Kwalifikacje zawodowe

Kwalifikacje zawodowe to wystawiony przez oficjalny organ w kraju uzyskania kwalifikacji zawodowych dyplom szkolenia zawodowego, które prowadzi do zdobycia jasno zdefiniowanego zawodu, jak np. lekarz lub lekarka. Kwalifikacje zawodowe są dokumentowane dyplomem.

Kwalifikacje zawodowe mogą być udokumentowane również przez stosowne doświadczenie zawodowe , zdobyte w kraju
lub za granicą.

W przypadku kwalifikacji zawodowych uzyskanych za granicą obowiązuje postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji. Dla uznania kwalifikacji zawodowych w tym znaczeniu istotne są dyplomy zawodowedyplomy kształcenia ustawicznego, prawo do wykonywania zawodupozwolenie na wykonywanie zawodu oraz pozwolenie na używanie tytułu zawodowego.

W przypadku dyplomów ukończenia studiów wyższych, np. jako geolog czy matematyk oraz wielu innych dyplomów
ukończenia studiów wyższych, które nie prowadzą do uzyskania kwalifikacji zawodowych, jak to opisano wyżej, nie przeprowadza się postępowania w sprawie uznania kwalifikacji, ale ocenę świadectwa.

O
Ocena świadectwa

W przypadku dyplomów ukończenia studiów wyższych, które prowadzą do zawodu nieregulowanego , nie ma  postępowaniu
w sprawie uznania kwalifikacji
 ani unzania. Istnieje jednak ocena świadectwa dla zagranicznych dyplomów ukończenia studiów wyższych. Wniosek o ocenę świadectwa można skierować do Centralnego Urzędu ds. Uznawalności Zagranicznego Wykształcenia (ZAB). W ocenie świadectwa opisany zostanie dyplom ukończenia studiów wyższych danej osoby i poświadczone zawodowe i akademickie możliwości posługiwania się nim.

Opłaty egzaminacyjne

Opłaty egzaminacyjne to koszty udziału w egzaminie państwowym. Biorąc udział w takim egzaminie, należy ewentualnie uiścić za to opłatę.

P
Państwo trzecie

Jako państwo trzecie określa się w Niemczech każde państwo poza Unia Europejską, Europejskim Obszarem Gospodarczym lub Szwajcarią (UE/EOG/Szwajcaria).

Specjaliści z krajów trzecich w celu wjazdu do Niemiec potrzebują wizy.

Imigracja

Partnerstwo w zakresie uznania

Niemiecki: Anerkennungspartnerschaft

Partnerstwo w zakresie uznania jest tak zwanym tytułem do pobytu dla osób z państw trzecich. Celem pobytu jest przeprowadzenie postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji w Niemczech i zakończenie go pełnym uznaniem po maksymalnie 3 latach.

Dzięki partnerstwu w zakresie uznania osoby z krajów trzecich mogą również wjechać do Niemiec bez uprzedniego uznania ich zagranicznych kwalifikacji zawodowych. Jeśli osoba z zagranicy znajdzie pracę, zawiera ze swoim pracodawcą porozumienie. Zobowiązuje się do złożenia wniosku o uznanie niezwłocznie po wjeździe. Potencjalny specjalista może wjechać do kraju i natychmiast podjąć zatrudnienie. Jeśli zawód jest regulowany, pewne czynności nie będą jeszcze dozwolone. Pracodawca będzie wspierać specjalistę w uznaniu. Musi również umożliwiać uzyskanie kwalifikacji wymaganych do uznania.

Więcej informacji na temat partnerstwa w zakresie uznania i jego wymogów można znaleźć tutaj:

Jak działa partnerstwo w zakresie uznania kwalifikacji?

Korzyści z uznania

Pojedynczy punkt kontaktowy ("EA")

Niemiecki: Einheitlicher Ansprechpartner (EA)

"Pojedynczy punkt kontaktowy" to usługa, dzięki której wnioski o uznanie i inne usługi urzędowe mogą być składane drogą elektroniczną. Może to zrobić np. za pośrednictwem portalu internetowego.
Dyrektywa Unii Europejskiej 2013/55/UE stworzyła w związku z uznawaniem wymóg jednego centralnego punktu kontaktowego. Oznacza to, że obywatele krajów UE mogą zwracać się w swoim państwie członkowskim do jednego urzędu i składać swoje wnioski o uznanie w tzw. „pojedynczym punkcie kontaktowym". 

Sieć pojedynczych punktów kontaktowych w Niemczech

policyjne zaświadczenie o niekaralności

Także: policyjne zaświadczenie o niekaralności

Zaświadczenie o niekaralności jest urzędowym poświadczeniem w Niemczech. Zawiera ono dotychczas zarejestrowane uprzednio odbyte kary danej osoby. Zaświadczenie o niekaralności wystawiane jest na wniosek każdej osoby powyżej 14 roku życia. Wniosek składa się zwykle w miejscowym urzędzie gminy głównego miejsca zamieszkania, jeżeli osoba już mieszka w Niemczech. W przypadku niezamieszkiwania w Niemczech, odpowiedzialne są za to niemieckie przedstawicielstwa dyplomatyczne.

Porównywalne dokumenty są zwykle wydawane również dla swoich obywateli w innych krajach.

Ponowny wniosek

Także: następny wniosek

Ponowny wniosek jest powtórnym wnioskiem o uznanie składanym po szkoleniu dostosowawczymWłaściwy organ bada wówczas ponownie, czy szkolenie dostosowawcze  były w stanie wyrównać istotne różnice wynikające z decyzji w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych. Jeżeli tak, otrzymuje się pełne uznanie.
 

Postępowanie przyspieszone

Postępowanie przyspieszone oznacza: czas postępowania w sprawie uznania kwalifikacji jest krótszy niż zwykle. Firmy mogą wnioskować o postępowanie przyśpieszone dla wjazdu wykwalifikowanych pracowników  z krajów trzecich . W tym celu firma zawiera umowę z właściwym centralnym urzędem ds. cudzoziemców. Właściwy urząd ds. cudzoziemców składa wniosek o postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji Służy on jako centralny kontakt dla firmy i właściwego organu. Dla postępowania przyspieszonego konieczne jest spełnienie określonych warunków. Postępowanie przyśpieszone może skrócić czas trwania postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do 2 miesięcy. Poprzez koordynację działań centralnego urzędu ds. cudzoziemców można również przyspieszyć procedurę wizową.

Postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji

Także:
postepowanie w sprawie stwierdzenia równoważności,
stwierdzenie równoważności, 
lub badanie równoważnoścI

W postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji właściwy organ w Niemczech sprawdza, w jakim stopniu zagraniczne kwalifikacje zawodowe są równoważne z odpowiednim porównywalnym zawodem niemieckim i czy może nastąpić ich uznanie.

W postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji właściwy organ wymaga świadectw i dokumentów, które informują o treści i czasie trwania zagranicznych kwalifikacji zawodowych.  Ważne jest przy tym również doświadczenie zawodowe w danym zawodzie.

Poświadczenie urzędowe

Niemiecki: amtliche Beglaubigung

Oficjalny certyfikat potwierdza zgodność kopii z oryginałem. W tym celu kopia i oryginał dokumentu są ze sobą porównywane. Zostaje to potwierdzone na kopii notarialną adnotacją lub pieczęcią. Poświadczona kopia może być często używana zamiast oryginału. W Niemczech władze lub notariusze mogą oficjalnie poświadczyć notarialnie kopię.

Poświadczenie urzędowe

Także:
uznanie kwalifikacji zawodowych,
stwierdzenie równoważności,
uznanie kwalifikacji 

Uznanie w kontekście zagranicznych kwalifikacji zawodowych oznacza, że obce kwalifikacje zawodowe są zrównane z porównywalnym zawodem niemieckim. Zagraniczne kwalifikacje zawodowe są więc uznawane w Niemczech. 

Rozróżnia się uznanie pełne, częściowe oraz brak uznania. 

„Pełne uznanie“ oznacza, że kwalifikacje zawodowe danej osoby są równoważne z porównywalnym zawodem niemieckim.

„Częściowe uznanie“ oznacza, że stwierdzono istotne różnice między kwalifikacjami zawodowymi osoby a porównywalnym zawodem niemieckim. Jednakże dzięki pomyślnemu uczestnictwu w szkoleniu dostosowawczym lub środkach wyrównawczych  można uzyskać „pełne uznanie”.  "Brak uznania" oznacza, że różnice między kwalifikacjami zawodowymi danej osoby a porównywalnym zawodem niemieckim są zbyt duże.

Aby otrzymać uznanie kwalifikacji należy złożyć wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych. Następnie rozpoczyna się postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych.

Późni przesiedleńcy

Także:  Aussiedler, Russlanddeutsche

Późni przesiedleńcy to osoby pochodzenia niemieckiego, które emigrują do Niemiec z krajów byłego Związku Radzieckiego lub Europy Wschodniej. Osoby te są oficjalnie uznawane za późnych przesiedleńców.

Dzięki zaświadczeniu o późnym przesiedleniu osoby te mogą ubiegać się o specjalną procedurę uznawania kwalifikacji zawodowych.  Inna nazwa zaświadczenia o późnym przesiedleniu to: legitymacja osoby przesiedlonej.

Pozwolenie na pracę

Słowo „pozwolenie na pracę” nie jest terminem urzędowym i nie jest oddzielnym dokumentem. Oficjalnym terminem jest zezwolenie na podjęcie pracy zarobkowej. Zezwolenie to wydawane jest przez organ ds. cudzoziemców z adnotacją w uprawnieniu do pobytu. Osoby z krajów trzecich potrzebują tego zezwolenia , aby móc pracować w Niemczech. Oznacza to: osoby z krajów trzecich mogą pracować w Niemczech tylko wtedy, gdy jest to zaznaczone w uprawnieniu do pobytu!

Obywatele UE i EOG nie potrzebują uprawnienia do pobytu, aby móc pracować w Niemczech. Obywatele Szwajcarii potrzebują jedynie  szwajcarskiego zezwolenia na pobyt.

Proszę sprawdzić swoje możliwości za pomocą Quick-Check z Make it in Germany: Tutaj można się dowiedzieć, czy może Pan/i pracować i mieszkać w Niemczech.

Quick-Check von Make it in Germany

pozwolenie na wykonywanie zawodu

Pozwolenie na wykonywanie zawodu jest oficjalnym państwowym zezwoleniem na wykonywanie zawodu.  Dzięki pozwoleniu na wykonywanie zawodu można pracować w Niemczech np. w zawodzie medycznym.

W przypadku zawodów medycznych wymagających kształcenia akademickiego pozwolenie na wykonywanie zawodu jest w przeciwieństwie do Approbation tymczasowe, ograniczone w czasie i zawiera zwykle inne ograniczenia. 

Jeżeli np. w trakcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych  prawa do wykonywania zawodu prawa do wykonywania zawodu jako lekarz lub lekarka i konieczny jest jeszcze egzamin sprawdzający poziom wiedzy, być może otrzymają Państwo w międzyczasie pozwolenie na wykonywanie zawodu.

Praktyczna wyszukiwarka

Praktyczna wyszukiwarka jest specjalnym narzędziem na stronie www.anerkennung-in-deutschland.de. Zawiera ona ważne informacje odnośnie uznawania konkretnych kwalifikacji zawodowych w Niemczech. Za pomocą praktycznej wyszukiwarki kilkoma kliknięciami myszki można przeszukać właściwy organ i otrzymać najważniejsze informacje odnośnie profilu zawodowego porównywalnego zawodu niemieckiego, postępowania w sprawie uznania kwalifikacji, o wymaganych dokumentach,  kosztach postepowania oraz innych szczegółach dotyczących zawodu.

Anerkennungs-Finder

Prawo do wykonywania zawodu

Prawo do wykonywania zawodu jest oficjalnym państwowym zezwoleniem na wykonywanie zawodu. Dzięki prawu do wykonywania zawodu można pracować w Niemczech w zawodzie medycznym wymagającym kształcenia akademickiego na stałe i bez ograniczeń, np. jako lekarz, lekarka lub jako farmaceuta, farmaceutka w aptece.

przez państwo uznany (nazwa)

Niemiecki: staatlich anerkannt (Bezeichnung)

Istnieje kilka rodzajów uznawania kwalifikacji przez państwo. „Uznany przez państwo" lub „certyfikowany przez państwo" to odpowiednie dodatki do tytułu zawodowego. Są one prawnie chronione. Ten, kto posiada prawo do ich odpowiedniego używania, odbył kształcenie zawodowe, które spełnia określone wymagania. Nie należy tego utożsamiać z pojęciem uznania w kontekście zagranicznych kwalifikacji zawodowych.

Dodatek może być częścią nazwy zdobytego zawodu, np. po doskonaleniu zawodowym, np. „certyfikowany ekonomista" lub „certyfikowany informatyk”. Jest to wówczas regulowane na drodze prawnej przez przepisy ustawowe i wykonawcze.

Ale może to również oznaczać, że chodzi tutaj o dodatek związany z konkretnymi kwalifikacjami zawodowymi oraz dodatkowymi ograniczeniami prawnymi w tytule zawodowym, na przykład ze względu na przepisy krajowe w krajach związkowych. Przykładem tego są „certyfikowany chemik środków spożywczych” lub „certyfikowana opiekunka osób starszych”. 
W zawodach społecznych w oparciu o przepisy krajowe istnieją zawody takie jak np. "uznany przez państwo pracownik socjalny". Dzięki uznaniu państwowemu w niektórych zawodach można wykonywać szczególnie specjalistyczne zadania zawodowe.

Informacji odnośnie regulacji w konkretnym zawodzie udziela właściwy organ. Można je znaleźć w praktycznej wyszukiwarce.

Praktyczna wyszukiwarka

Przydatność osobista

W przypadku niektórych zawodów regulowanych , przydatność osobista jest ważna przy składaniu wniosku o uznanie. Na przykład dla zawodów w obszarze zdrowia publicznego, bezpieczeństwa, spraw społecznych i edukacji. Właściwy organ będzie wymagał przy składaniu wniosku o uznanie lub przed podjęciem jakiegokolwiek środka wyrównawczego dowodu przydatności osobistej. Czasami jednak dowód musi być najpierw przedstawiony nowemu pracodawcy. Osoba posiada przydatność osobistą wówczas, jeśli nie popełniła żadnego
przestępstwa i jest wiarygodna.

Osobistą przydatność można udowodnić za pomocą następujących dokumentów:

  • Zaświadczenie o niekaralności
  • Wyciąg z rejestru karnego lub równoważny dokument z kraju pochodzenia
  • Oświadczenie, czy przed sądem toczy się postępowanie karne, np. postępowanie upadłościowe
  • dla obywateli UE/EOG/Szwajcarii: zaświadczenie o braku zastrzeżeń (Certificate of Good Standing

Wszystkie dowody nie mogą być starsze niż 3 miesiące.

Przydatność zdrowotna

W przypadku niektórych zawodów regulowanych, przydatność zdrowotna jest ważna przy składaniu wniosku o uznanie. Na przykład dla zawodów Na przykład dla zawodów w obszarze zdrowia publicznego, bezpieczeństwa, spraw społecznych i edukacji. W przypadku tych zawodów. W przypadku tych zawodów właściwy organ wymaga przedstawienia dowodu przydatności zdrowotnej. Ma to również zastosowanie przed rozpoczęciem środka wyrównawczego. Czasami jednak dowód musi być najpierw przedstawiony nowemu pracodawcy. Osoba, która posiada przydatność zdrowotną może pracować psychicznie i fizycznie w swoim zawodzie.

W większości przypadków przydatność zdrowotną można udokumentować za pomocą zaświadczenia lekarskiego. Zaświadczenie to stwierdza, że zdrowie nie będzie negatywnie wpływać na działalność zawodową. W większości przypadków zaświadczenie to nie może być starsze niż 3 miesiące. 

To może się również zdarzyć: właściwy organ zażąda jedynie osobistego oświadczenia o indywidualnym stanie zdrowia.

Q
Quality Seal „Fair Recruitment in Healthcare“

German: Faire Anwerbung Pflege Deutschland
 

Nurses from third countries should look out for the quality seal "Fair Recruitment Healthcare Germany" when searching for an employer in Germany. 

The quality seal helps to ensure good working conditions for nurses from abroad. You can be sure that the recruitment process is fair and transparent at companies with the quality seal.
 

Fair Recruitment Healthcare Germany

R
Rejestr rzemieślników

Aby samodzielnie wykonywać w Niemczech rzemiosło wymagające uzyskania koncesji wymagany jest wpis do rejestru rzemieślników. Rejestr rzemieślników jest wykazem prowadzonym przez Izby Rzemieślnicze (HWKs). Wpisany do rejestru rzemieślników właściciel zakładu, osoba z tytułem mistrzowskim rzemiosle wymagającym uzyskania koncesji, otrzymuje „kartę rzemieślniczą“. Osoba z tytułem mistrzowskim w rzemiośle posiadająca dyplom doskonalenia zawodowego , który nie pochodzi z Niemiec, może zwrócić się
w Niemczech o jego  uznanie. Uznanie uprawnia do wpisu do rejestru rzemieślników. Nie otrzymuje się jednak tytułu mistrzowskiego.

Rejestr zawodowy

Niemiecki: Berufsregister, Berufsliste, Verzeichnis

Lista osób, które mogą pracować w danym zawodzie w danym regionie. Na przykład, wpis do rejestru rzemieślników lub lista architektów. Rejestr zawodowy jest zazwyczaj prowadzony przez właściwą izbę.

Dlatego też rejestr zawodowy jest ważny dla uznania zagranicznych kwalifikacji zawodowych: W niektórych zawodach regulowanych dana osoba może pracować tylko wtedy, gdy jest zarejestrowana w odpowiednim rejestrze zawodowym. Może to mieć również zastosowanie w przypadku używania tytułu zawodowego. Wpis do rejestru zawodowego będzie miał miejsce dopiero po pomyślnym uznaniu.

Rejestracja działalności gospodarczej

Chcąc prowadzić w Niemczech działalność gospodarczą, należy zarejestrować działalność w Urzędzie ds. Działalności Gospodarczej. Otrzymuje się wówczas oficjalne zaświadczenie, „wpis do rejestru działalności gospodarczej”.

Równoważność

Niemiecki: Gleichwertigkeit

patrz uznanie

Rzemiosło

W branży rzemieślniczej osoby wykonują zawody, w których główną rolę odgrywa rzemiosło. Jest około 130 zawodów rzemieślniczych. Są wśród nich piekarz, fryzjer, zegarmistrz, elektrotechnik i fotograf.

Kształcenie w rzemiośle kończy się po 3 do 3,5 roku egzaminem czeladniczym. Następnie istnieje możliwość dalszego kształcenia na mistrza rzemiosła.

Osoby z zawodem rzemieślniczym mogą pracować samodzielnie. Oznacza to: mogą oni prowadzić własny zakład rzemieślniczy.

rzemiośle wymagającym uzyskania koncesji trzeba być mistrzem rzemiosła. Dotyczy to także przypadku posiadania równoważnych zagranicznych kwalifikacji zawodowych (postępowania w sprawie uznania kwalifikacji). Ponadto należy wpisać się najpierw do rejestru rzemieślników. Wymagania te są regulowane w Ustawie o rzemiośle.

Możliwe jest również prowadzenie zakładu rzemieślniczego w rzemiośle nie wymagającym uzyskania koncesji i działalności gospodarczej podobnej do rzemiosła. W tym celu należy wpisać się najpierw do wykazu lub zgłosić działalność gospodarczą w biurze ewidencji działalności gospodarczej. Uznanie nie jest tu konieczne.

Działalności gospodarcze nie wymagające uzyskania koncesji oraz podobne do rzemiosła są wymienione w Ustawie o rzemiośle w załączniku B.

Oba warunki dotyczą również osób z zagranicznymi kwalifikacjami zawodowymi.

Niemiecka Ustawa o rzemiośle 
Załącznik B do Ustawy o rzemiośle

Rzemiosło, wymagające uzyskania koncesji

Rzemiosłem wymagającym uzyskania koncesji są rzemiosła o szczególnym potencjale ryzyka, takie jak np. elektrotechnik,
stolarz, montażysta rusztowań. Rzemiosła te są wymienione w Załączniku A niemieckiej Ustawy o rzemiośle (HwO).

Aby móc samodzielnie wykonywać pracę w rzemiośle wymagającym uzyskania koncesji, właściciel firmy musi być wpisany do  rejestru rzemieślników.

Załącznik A niemieckiej Ustawy o rzemiośle (HwO)

S
Specjalista

Zgodnie z  Ustawą o imigracji pracowników wykwalifikowanych  za specjalistów uważane są następujące osoby:

  • Osoby, które ukończyły kształcenie zawodowe odpowiadające co najmniej dwuletniemu okresowi kształcenia zawodowego w Niemczech. Krótsze kształcenie zawodowe za granicą może być równoważne z kwalifikowanym kształceniem zawodowym w Niemczech, jeżeli nie wykazuje ono istotnych róznic lub jeżeli różnice te zostały wyrównane.
  • Osoby z wyższym wykształceniem, porównywalnym z wyższym wykształceniem w Niemczech.
     
Staż adaptacyjny

Staż adaptacyjny jest środkiem wyrównawczym  w obszarze zawodów regulowanych. Dzięki pomyślnemu uczestnictwu w stażu adaptacyjnym można zniwelować istotne różnice w stosunku do porównywalnego zawodu niemieckiego. Staż adaptacyjny jest praktycznym wykonywaniem danego zawodu regulowanego pod nadzorem wykwalifikowanego specjalisty w zawodzie, np. pielęgniarki w szpitalu. Ewentualnie może to być związane z dodatkowym szkoleniem. Czas trwania stażu adaptacyjnego zależy od istotnych różnic , które zostały stwierdzone w decyzji o uznaniu. Staż adaptacyjny trwa maksymalnie 3 lata. Po pomyślnym zakończeniu stażu adaptacyjnego, można uzyskać pełne uznanie.

Studium zawodowe

Studium zawodowe jest formą szkoły zawodowej. Tutaj osoba z ukończonym wykształceniem zawodowym und doświadczeniem zawodowym może podjąć kształcenie ustawiczne.  Może odbyć to kształcenie w pełnym lub niepełnym wymiarze godzin. Szkoły zawodowe oferują również następujące kształcenie ustawiczne:

  • Szkolenia uzupełniające lub zaawansowane
  • Środki dokształcania wyrównawczego

Szkoły zawodowe są regulowane przez kraje związkowe.

Swiadectwem kwalifikacji
Swoboda osiedlania się i wykonywania zawodu

Swoboda osiedlania się jest dla obywateli Unii Europejskiej (UE) prawem do osiedlenia się w innym kraju UE. Swoboda wykonywania zawodu oznacza prowadzenie własnej działalności gospodarcze handlowej, rzemieślniczej lub w wolnym zawodzie.

Wykonywanie zawodu w Niemczech w zawodzie regulowanym , np. jako lekarz jest jednak możliwe tylko po uznaniu kwalifikacji zawodowych.
 

Swoboda świadczenia usług

Na podstawie swobody świadczenia usług w Unii Europejskiej (EU), w przypadku legalnego osiedlenia w UE oraz okazjonalnego i tymczasowego tylko oferowania swoich usług w Niemczech, nie jest zazwyczaj potrzebne uznanie kwalifikacji zawodowych. Należy jednak zgłosić swoją działalność na piśmie we właściwym organie.

Szkoła zawodowa

W szkole zawodowej odbywa się typowo szkolne kształcenie zawodowe.

Szkoła zawodowa

Szkoła zawodowa to szkoła, w której odbywa się szkolna część nauki w dualnym systemie kształcenia zawodowego.

Szkolenie dostosowawcze

Dzięki szkoleniu dostosowawczemu można zrekompensować w zawodach nieregulowanych istotne różnice między posiadanymi przez osobę kwalifikacjami zawodowymi a porównywalnym zawodem niemieckim. W ten sposób można uzyskać pełne uznanie kwalifikacji zawodowych. W tym celu muszą złożyć wniosek do właściwego organu.

Ś
Środek wyrównawczy

Jeżeli w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji w zawodzie regulowanym stwierdzono istotne różnice między kwalifikacjami zawodowymi  osoby a porównywalnym zawodem niemieckim, można skorzystać ze środka wyrównawczego. W ten sposób można skompensować istotne różnice i uzyskać pełne uznanie.

Środkiem wyrównawczym z zależności od zawodu i regulacji prawnych może być staż adaptacyjny lub badanie umiejętności (obywatele UE) lub egzamin sprawdzający poziom wiedzy(dyplomy z państw trzecich).

T
Tłumacz (ustanowiony publicznie/przysięgły)

Niemiecki:  Übersetzerin oder Übersetzer (öffentlich bestellt/ermächtigt)
Także: 
ermächtigte Übersetzerin/ ermächtigter Übersetzer
vereidigte Übersetzerin/vereidigter Übersetzer
beeidigte Übersetzerin/beeidigter Übersetzer

Tłumacze tłumaczą jeden język na inny. Czasami tłumaczenie dokumentów urzędowych wymaga potwierdzenia jego prawidłowości. Następnie dokument taki otrzymuje oficjalne potwierdzenie i podpis. Takie potwierdzenie mogą wystawić w Niemczech tylko tłumacze przysięgli. Mają na to pozwolenie od sądu. W Niemczech tłumacze ci są różnie nazywani. Mogą się nazywać:

  • powołanym publicznie
  • mianowany przez sąd
  • (ogólnie) upoważnionym
  • (ogólnie) zaprzysiężonym
  • (ogólnie) przysięgłym

Wniosek o uznanie zwykle zawiera dokumenty, które muszą zostać przetłumaczone. Lista tłumaczy pisemnych w Niemczech jest dostępna online w bazie danych tłumaczy ustnych i pisemnych organów wymiaru sprawiedliwości danego kraju związkowego.

Czasami właściwe organy nie zezwalają na wykonywanie tłumaczeń przez tłumacza przysięgłego za granicą! Dlatego też kwestia ta jest ważna przed wysłaniem tłumaczenia do właściwego organu. Czy mogę zlecić tłumaczenie moich dokumentów w kraju pochodzenia? 
Ambasady Niemiec w innych krajach udzielają informacji o kontaktach z tłumaczami przysięgłymi za granicą

Baza danych tłumaczy i tłumaczy ustnych 
Ambasady niemieckie w innych krajach

Tytuł mistrzowski

Także: kwalifikacje mistrzowskie

Tytuł mistrzowski to określenie dyplomu doskonalenia zawodowego zdobytego na podstawie doskonalenia
zawodowego
Mistrzowie posiadają kwalifikacje na wyższe stanowiska w zakładach i firmach lub w obszarze kierowania
przedsiębiorstwem.

Istnieją formy doskonalenia w celu uzyskania tytułu mistrza w różnych zawodach. Z reguły doskonalenie  w celu uzyskania
tytułu mistrza opiera się na ukończonym kształceniu zawodowym. Ewentualnie można posiadać również wystarczające doświadczenie zawodowe lub posiadając dyplom ukończenia studiów wyższych odbyć doskonalenie. To, czy jest to możliwe, zależy zawsze od uwarunkowań prawnych danego zawodu.

Tytuł mistrzowski w rzemiośle zalicza się np. do dyplomów doskonalenia zawodowego. Istnieją jednak również mistrzowie w przemyśle, rolnictwie i innych dziedzinach zawodowych.

Tytuł zawodowy, używanie

W niektórych zawodach posługiwanie się tytułem zawodowym możliwe jest tylko wtedy, gdy posiada się odpowiednie pozwolenie lub zezwolenie na używanie tytułu zawodowego, udzielone przez stosowny organ państwowy. Dotyczy to np. inżynierów i wielu zawodów w sektorze ochrony zdrowia.

U
UE/EOG/Szwajcaria

Państwa Unii Europejskiej (UE) i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Szwajcaria.

Państwami członkowskimi UE są: Belgia, Bułgaria, Dania, Niemcy, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Irlandia, Włochy, Chorwacja, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Austria, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Czechy, Węgry, Cypr. 

Państwami EOG są wszystkie państwa członkowskie UE oraz Islandia, Liechtenstein, Norwegia. 

Szwajcaria uczestniczy w europejskim systemie uznawania kwalifikacji zawodowych na podstawie umów dwustronnych z UE.

Uprawnienie do pobytu

Po niemiecku: Aufenthaltstitel

Obywatele państw trzecich potrzebują państwowego pozwolenia na wjazd i pobyt w Niemczech. To pozwolenie jest nazywane: uprawnieniem do pobytu.

Istnieją 3 ograniczone czasowo uprawnienia do pobytu: 

  • pozwolenie na pobyt
  • niebieska karta UE
  • wiza

Istnieją 2 nieograniczone czasowo uprawnienia do pobytu: 

  • pobyt stały w UE
  • zezwolenie na osiedlenie się

W Niemczech wniosek o wydanie uprawnienia do pobytu składa się w Urzędzie ds. cudzoziemców. Za granicą wniosek o wydanie uprawnienia do pobytu składa się w niemieckim przedstawicielstwie dyplomatycznym za granicą.
Dalsze informacje można uzyskać w Federalnym Urzędzie ds. Migracji i Uchodźców (BAMF).

Informacje dotyczące wjazdu osób z państw trzecich 
Informacje odnośnie prawa do pobytu

Obywatele UE i EOG nie potrzebują uprawnienia do pobytu. Obywatele Szwajcarii muszą zgłosić swój pobyt w Niemczech. 

Informacje dla obywateli UE/EOG/Szwajcarii

Ustawa imigracyjna dotycząca specjalistów

Ustawa o imigracji pracowników wykwalifikowanych (również: Ustawa o rozwoju imigracji pracowników wykwalifikowanych) upraszcza imigrację z krajów trzecich. Ułatwia to imigrację do Niemiec wykwalifikowanym pracownikom z wykształceniem zawodowym lub wyższym oraz osobom posiadającym praktyczną wiedzę zawodową.

Podstawy prawne

Ustawa o stwierdzaniu zagranicznych kwalifikacji zawodowych (BQFG)

Ustawa o stwierdzaniu zagranicznych kwalifikacji zawodowych istnieje w Niemczech na poziomie federalnym oraz w poszczególnych krajach związkowych. Ustawa ta tworzy za każdym razem Art. 1 uznania o uznawaniu. Jest to podstawowa ustawa dla uznania kwalifikacji zawodowych w Niemczech. Reguluje ona kwalifikacji zawodowych.

Ustawa o uznawaniu kwalifikacji zawodowych zdobytych za granicą

stwierdzania i uznawania kwalifikacji zawodowych zdobytych za granicą". Ustawa o uznawaniu reguluje uznawanie zagranicznych kwalifikacji zawodowych. Elementami ustawy o uznawaniu są Elementami ustawy o uznawaniu są Ustawa o stwierdzaniu zagranicznych kwalifikacji zawodowych (BQFG) oraz poprawki do przepisów szczegółowych i rozporządzeń dotyczących zawodów. Dzięki ustawie o uznawaniu od 1 kwietnia 2012 r. osoby posiadające zagraniczne kwalifikacje zawodowe mają powszechne prawo do porównania swoich kwalifikacji z odpowiednim porównywalnym zawodem niemieckim.

W Niemczech obowiązuje federalna ustawa u uznawaniu kwalifikacji oraz ustawy u uznawaniu kwalifikacji 16 krajów związkowych.

uznany, przez państwo (nazwa)

Istnieje kilka rodzajów uznawania kwalifikacji przez państwo. „Uznany przez państwo" lub „certyfikowany przez państwo" to odpowiednie dodatki do tytułu zawodowego. Są one prawnie chronione. Ten, kto posiada prawo do ich odpowiedniego używania, odbył kształcenie zawodowe, które spełnia określone wymagania. Nie należy tego utożsamiać z pojęciem uznania w kontekście zagranicznych kwalifikacji zawodowych.

Dodatek może być częścią nazwy zdobytego zawodu, np. po doskonaleniu zawodowym, np. „certyfikowany ekonomista" lub „certyfikowany informatyk”. Jest to wówczas regulowane na drodze prawnej przez przepisy ustawowe i wykonawcze.

Ale może to również oznaczać, że chodzi tutaj o dodatek związany z konkretnymi kwalifikacjami zawodowymi oraz dodatkowymi ograniczeniami prawnymi w tytule zawodowym, na przykład ze względu na przepisy krajowe w krajach związkowych. Przykładem tego są „certyfikowany chemik środków spożywczych” lub „certyfikowana opiekunka osób starszych”. 
W zawodach społecznych w oparciu o przepisy krajowe istnieją zawody takie jak np. "uznany przez państwo pracownik socjalny". Dzięki uznaniu państwowemu w niektórych zawodach można wykonywać szczególnie specjalistyczne zadania zawodowe.

Informacji odnośnie regulacji w konkretnym zawodzie udziela właściwy organ. Można je znaleźć w praktycznej wyszukiwarce.

W
Właściwy organ

Niemiecki: Zuständige Stelle

Postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji przeprowadza „właściwy organ”. Właściwym organem może być na przykład organ, urząd lub izba. Który z organów jest właściwy w sprawie uznania, można dowiedzieć się korzystając z praktycznej wyszukiwarki.

Wniosek o uznanie

Wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych ma zazwyczaj formę formularza. Za jego pomocą można złożyć wniosek o uznanie zagranicznych kwalifikacji zawodowych.

Wniosek o uznanie wraz z niezbędnymi dokumentami przesyła się do właściwego organu. Albo składa się go tam osobiście. Wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych można ściągnąć ze strony internetowej właściwego organu.

Czasami nie ma żadnego wniosku o uznanie do pobrania. Wtedy osoba musi złożyć nieformalny wniosek. Następnie osoba ta musi napisać pismo do właściwego organu. W piśmie tym osoba ta musi zawnioskować o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji.  Właściwy organ poinformuje o tym, w jaki sposób można to zrobić.

Wolne zawody

Wiele zawodów to tak zwane wolne zawody. Są to zawody, które z mocy prawa wymagają specjalnych kwalifikacji lub w których pracuje się naukowo lub artystycznie. Do wolnych zawodów należą na przykład lekarze, prawnicy, doradcy podatkowi, architekci, dziennikarze i fizjoterapeuci.

Osoby wykonujące wolny zawód oferują swoje usługi lub pracują dla innych ludzi za pieniądze. Z reguły pracują one niezależnie i samodzielnie. Oznacza to, że nie mają pracodawcy.

Wolne zawody nie są działalnością gospodarczą. Wiele wolnych zawodów wymaga uznania zagranicznych kwalifikacji zawodowych.

Wykaz pozytywny

Wykaz pozytywny jest listą wszystkich zawodów deficytowych. Jest on regularnie aktualizowany przez Federalną Agencję Pracy (BA).

W Niemczech w niektórych zawodach jest zbyt mało pracowników. Zawody te nazywane są zawodami deficytowymi.

Wykonywanie zawodu

Praca w wyuczonym zawodzie.

Dla niektórych zawodów regulowanych w Unii Europejskiej (UE) obowiązuje automatyczne uznanie kwalifikacji zawodowych. Automatyczne uznanie dotyczy lekarzy oraz stomatologów, przy czym obowiązuje również specjalistyczne kształcenie ustawiczne. Ponadto istnieje automatyczne uznanie dla lekarzy weterynarii, farmaceutów, pielęgniarek, położnych oraz architektów.

Te zawody posiadają jednolite standardy kształcenia zawodowego w całej UE. Zawody te są wymienione w załączniku do Dyrektywy UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (2005/36/WE). 

Również w celu automatycznego uznania należy złożyć wniosek we właściwym urzędzie. W postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji nie podejmuje się jednak indywidualnego badania równoważności. 

Wykonywanie zawodu

Praca w wyuczonym zawodzie.

Wyszukiwanie zaawansowane

Wyszukiwanie zaawansowane jest specjalnym narzędziem na stronie www.anerkennung-in-deutschland.de.  Wyszukiwanie zaawansowane skierowane jest do specjalistów i doradców. Udostępnia różne zaawansowane funkcje wyszukiwania dla właściwych organów i zawodów. Obejmuje np. możliwość filtrowania zawodów według przepisów (na przykład przepisy federalne lub kraju związkowego) i ich regulacji lub według grup zawodowych (w oparciu o jednolitą krajową klasyfikację zawodów 2010 (KLDB 2010) Federalnej Agencji Pracy i Federalnego Urzędu Statystycznego). Osoby, które chcą zasięgnąć informacji o uznaniu swoich kwalifikacji
zawodowych, powinny korzystać bardziej z kwalifikacji zawodowych , powinny korzystać bardziej z praktycznej wyszukiwarki.

Z
Zakład, w którym odbywa się praktyczna część nauki zawodu

Zakład, w którym odbywa się praktyczna część nauki zawodu w dualnym systemie kształcenia zawodowego.

Zamiar pracy

Niemiecki: Absicht der Arbeitsaufnahme
Także: Erwerbstätigkeitsabsicht, Arbeitsabsicht; 
Nachweis, Darlegung, Glaubhaftmachung der Arbeitsabsicht

Osoby, które chcą pracować w Niemczech, mogą wnioskować o uznanie kwalifikacji zawodowych z zagranicy. Osoby z krajów trzecich muszą udowodnić swój zamiar podjęcia pracy w Niemczech.

Właściwy organ może wymagać potwierdzenia zamiaru pracy. Właściwy organ wie wtedy również, w jakiej miejscowości lub kraju związkowym dana osoba chce pracować.

Dowodem zamiaru pracy jest np: 

  • nota lokalizacyjna Centralnego Biura Obsługi ds. Uznawalności kwalifikacji zawodowych (ZSBA)
  • Kontakt z pracodawcą w Niemczech: np. umowa o pracę, obietnica zatrudnienia, podania o pracę, zaproszenia na rozmowy kwalifikacyjne
  • Koncepcja biznesowa dla własnej działalności gospodarczej
  • Wniosek o wydanie wizy wjazdowej w celu podjęcia pracy w Niemczech

Wyjątki: osoby z UE/EOG/Szwajcarii nie potrzebują żadnego dowodu. Muszą tylko oświadczyć, w jakiej miejscowości w Niemczech chcą pracować. Osoby, które pochodzą z kraju trzeciego i mieszkają już w UE/EOG/Szwajcarii również nie potrzebują dowodu. Pomocna może być jednak nota lokalizacyjna. Potwierdza ona właściwemu organowi, że dana osoba chce pracować w wymienionym kraju związkowym. np. jeśli osoba nie znalazła jeszcze pracodawcy w Niemczech.

Dokumenty do złożenia wniosku 
Centralnego Biura Obsługi ds. Uznawalności kwalifikacji zawodowych

Zaświadczenie UE

Także: EG-Bescheinigung

Englisch: Certificate of Professional Experience

Aby pracować w jednym z państw UE często wymaga się oficjalnego udokumentowania doświadczenia zawodowego  w innym państwie
członkowskim  UE. To tak zwane zaświadczenie UE jest szczególnie ważne w Niemczech w zawodach związanych z rzemiosłem, jak również w przemyśle i handlu.

Zaświadczenie UE jest wydawane przez urząd właściwy dla danego zawodu w państwie członkowskim pochodzenia.

Zawód medyczny

Do zawodów medycznych zalicza się te zawody, których działalność charakteryzuje się pracą przy pacjencie i z pacjentem. Zawód lekarza weterynarii jest również zaliczany do zawodów medycznych.

Dla wszystkich zawodów medycznych wymagane są ustawowo prawo do wykonywania zawodu lub  pozwolenie na wykonywanie zawodu, np. dla lekarzy, stomatologów, pielęgniarzy i pielęgniarek.

Przegląd wszystkich zawodów medycznych można znaleźć w Federalnym Ministerstwie Zdrowia:

Przegląd wszystkich zawodów medycznych

Zawód porównywalny

Także: kwalifikacje porównywalne

Zawód porównywalny to niemieckie kwalifikacje zawodowe, które są porównywane w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji z zagranicznymi kwalifikacjami zawodowymi.

Zawód służby zdrowia

Zawody służby zdrowia to zawody, które w najszerszym znaczeniu mają związek ze zdrowiem. Należą do nich zawody akademickie i nieakademickie, takie jak np. optyk lub technik dentystyczny. Częścią zawodów związanych ze służbą zdrowia są zawody medyczne. 

Zawód wymagający określonego szkolenia

Istnieją zawody wymagające szkolenia dualnego oraz zawody zdobywane na drodze edukacji szkolnej. Zawód wymagający określonego szkolenia zdobywa się w trakcie kształcenia zawodowego w systemie dualnym lub szkolnym.

Zawody deficytowe

Także: Mangelberufe

W Niemczech w niektórych zawodach jest zbyt mało pracowników. Oznacza to: jest zbyt mało osób wykształconych w tych zawodach. Zawody te nazywane są zawodami deficytowymi.

Do zawodów deficytowych należą głównie zawody techniczne oraz niektóre zawody związane ze służbą zdrowia i opieką. Zawody deficytowe znajdują się w wykazie pozytywnym.

Zawody nieregulowane

W przypadku zawodów nieregulowanych państwo nie stawia określonych wymagań. Oznacza to, że nie ma żadnych zezwoleń na wykonywanie zawodu, które byłyby konieczne, aby pracować w zawodzie. Na przykład w Niemczech wszystkie zawody oparte na kształceniu zawodowym w systemie dualnym nie są regulowane. Uznanie nie jest warunkiem koniecznym do wykonywania pracy w takim zawodzie.

Zawody regulowane

Niektóre zawody w Niemczech są regulowane. Regulowany oznacza, że należy potwierdzić swoje kwalifikacje zawodowe, aby móc pracować w Niemczech w tym zawodzie. Jest to wymóg prawny. Zawody regulowane to np. pielęgniarka, lekarz lub nauczyciel. Informacje, czy kwalifikacje zawodowe danej osoby są regulowane, znaleźć można w  praktycznej wyszukiwarce.

Zezwolenie na wykonywanie zawodu lub używanie określonego tytułu zawodowego

Zezwolenie to jest udzielonym przez właściwy, oficjalny organ pozwoleniem na wykonywanie zawodu i/lub używanie określonego Berufsbezeichnung. Zezwolenie na wykonywanie zawodu lub używanie określonego tytułu zawodowego jest koniecznie niezbędne w niektórych zawodach. Wniosek o zezwolenie na wykonywanie zawodu należy złożyć przed podjęciem wykonywania zawodu i uzyskać pozytywną decyzję, aby móc pracować w tym zawodzie.

W przypadku lekarza lub lekarki zezwoleniem na wykonywanie zawodu lub używanie określonego tytułu zawodowego jest np. prawo do wykonywania zawodu lub pozwolenie na wykonywanie zawodu. Pielęgniarka lub pielęgniarz składają wniosek o używanie  tytułu zawodowego. W niektórych zawodach rzemieślniczych konieczny jest wpis do rejestru rzemieślników. Dotyczy to zawodów w rzemiośle wymagającym uzyskania koncesji. Tylko wtedy można używać tytułu mistrza rzemiosła i otworzyć firmę rzemieślniczą.

Informacje na temat, czy do wykonywania danego zawodu konieczne jest zezwolenie na wykonywanie zawodu, można uzyskać we właściwym organie.

zulassungspflichtiges Handwerk